Houtrot

Hout kan vele eeuwen trotseren. Maar niet als het langdurig vochtig of nat is, dan kunnen schimmels veel houtsoorten afbreken en zo daarin houtrot veroorzaken. De belangrijkste maatregelen daartegen zijn het wegnemen van vocht en vervangen van aangetast hout. Aanvullend moeten we het resterende hout gericht behandelen met een bestrijdingsmiddel alleen daar waar hout risico loopt op aantasting.

Wanneer tasten schimmels hout aan?

Schimmels breken hout af met een soort verteringssappen, enzymen. Deze werken alleen in een waterige omgeving zonder water ligt de werking van enzymen stil en is schimmelaantasting niet mogelijk. Hout bevat voor schimmels voldoende water vanaf een vochtgehalte van ongeveer 22%. Schimmels groeien dan nog traag. Pas onder hogere houtvochtgehalten ( 26% of hoger ) verspreiden schimmels zich sneller. In vochtig hout treedt niet onmiddellijk schimmelaantasting op, schimmels kunnen hout alleen aantasten wanneer het langdurig vochtig blijft. Daar komt nog bij dat sommige houtsoorten van nature weerstand bieden tegen schimmels. Daardoor treedt aantasting niet op pas na jarenlange vochtbelasting.

Geen droge rot zonder vocht

De huiszwam- ook droge rot genoemd- heeft de naam dat hij droog hout kan aantasten door zelf het hout vochtiger te maken. Dit zou hij doen door hout in water ‘om te zetten’ en ook door water aan te voeren met zijn strengen. Maar zo eenvoudig ligt het niet. Door schimmelaantasting in hout ontstaat water, dit doen alle schimmels die hout aantasten. Verder is het waar dat de huiszwam vocht van natte droge plaatsen kan vervoeren, maar het is niet zo dat hij dit eindeloos kan. Want in bouwdelen met voldoende ventilatie gaat het aangevoerde water weer verloren en slaagt de huiszwam er niet in voldoende water aan te voeren. Daarom geldt voor de huiszwam de kritische vochtgrens van ongeveer 22%. Alleen soms tast de huiszwam plaatselijk hout aan met een vochtgehalte tot ongeveer 20%. Dat kan alleen als hij zich vanuit een veel vochtiger plaats verspreidt naar naast liggend, minder vochtig hout- dat anders net te weinig vocht zou bevatten waarbij het aangevoerde of ‘zelfgevormde’ water zich kan ophopen. Het gaat om muren met sterk damp remmende verflagen en om gesloten constructies met onvoldoende ventilatie, zoals rondom aan gemetselde balkkoppen, ingemetselde houten muurklossen en achter slecht geventileerde lambrisering. Maar in ‘ademende’ bouwdelen en constructies kan de huiszwam niet groeien bij een vochtgehalte van 20-22% daar heeft hij iedere invloed op het houtvochtgehalte verloren.

DE AANPAK: Vochtgehalte verlagen en Drogen

Alleen droge bouwdelen zijn langdurig en blijvend beschermd tegen schimmels. Het probleem ligt dan ook in het vochtige gebouw, niet in de schimmel. De hoofdmaatregel tegen schimmelproblemen is het wegnemen van het vocht. Vaak kunnen we niet precies vaststellen waar schimmels voorkomen, en dus is het niet mogelijk om al het aangetaste hout te verwijderen of om een gehele ruimte met bestrijdingsmiddel te ontsmetten. Juist daarom is drogen zo belangrijk. In tweede instantie gebruiken we pas bestrijdingsmiddelen op plaatsen waar een snelle droging niet mogelijk is. Bestrijdingsmiddelen geven een snelwerkende, maar tijdelijke bescherming. Niet actieve door vochtgebrek afgestorven schimmels blijven lang zichtbaar aanwezig, maar behoeven geen behandeling